अधिकार 121-133

Thirukkural in Sanskrit (तिरुक्कुरळ् – संस्कृतानुवाद)

 ३. गान्धर्वविवाहाध्याय

अधिकार १२१. अनुभृतसुखं स्मृत्वा रोदनम्
१२०१	पानकाले परं नृणां मद्यान्मोदप्रदायकात् । स्मृतमात्रेण चानन्ददाता कामो विशिष्यते
१२०२	विश्लेपेऽपि प्रिय: स्वीयप्रियां चित्तं यदि स्मरेत्। तदेव वारयेत् खेदं, सर्वदा मोदद: स्मर: ॥
१२०३	क्षुतं प्राङ्‌‍निस्सेरदास्यात् स्थगितं तद्भवेत्तत: । ज्ञायते तेन मां स्मृत्वा प्रियो व्यस्मरदिप्यपि ॥
१२०४	वासं करोति मच्चिते सर्वदा प्रियकामुक: । तथा तदीयचित्तेऽपि वसामि किमहं न वा? ॥
१२०५	मम वस्तुं स्वचित्ते न स्थानं यच्छति य: प्रिय: । हृदये मम निर्लजं कथं नित्यं वसेदसौ ॥
१२०६	प्रियेण भुक्तदिवसान् स्मृत्वा जीवामि सम्प्रति । तदभावे जीवनं मे सर्वदा दुर्लभं भवेत् ॥
१२०७	प्रिये स्मृतेऽपि मच्चित्तं दग्धं विश्लेषदु:खत: । यद्यहं तं विस्मरेयं न जाने किं भवेदिति ॥
१२०८	प्रियं स्मराम्यहोरात्रं तदर्थ न स कुप्यानि । महोपकारं मन्येऽहमिदं तेन कृतं मम ॥
१२०९	'आवामभिन्नावि' त्यक्तवा विना प्रेम प्रवर्तते । (Text missing.....) तत्कृत्यं (Text missing....)
१२१०	प्रियो मया सह स्थित्वा वियुज्याद्य जगाम । (Text missing .... missing.......) चन्द्रमा: ! ॥

अधिकार १२२. दृष्टस्वप्नकथनम्
१२११	प्रियान्देशसहित: स्वप्नो य: समुपागत: । निद्रायां तस्य चातिथ्यं कीदृशं करवाण्यहम् ॥
१२१२	नेत्रे निद्रावशं प्राप्ते स्वप्ने प्राप्तं प्रियं प्रति । कथं 'कृच्छेण जीवामी' त्येतद् ब्रूयां विहेषत: ॥
१२१३	जाग्रद्दशायां यो नैव मयि प्रीतिं व्यधात् प्रिय: । स्वप्ने वा दर्शनात्तस्य जीवाम्यत्र कथञ्चन ॥
१२१४	मयि जाग्रति य: प्रीतिं कामुको नाकरोन्मयि । स्वप्नेन स समानीतस्तत्न प्रीतिं करोम्यहम् ॥
१२१५	जाग्रद्दशायां यद् दृष्टं तदासीत् क्षणिकं सुखम् । अद्य स्वप्नगतानन्दो य: सोऽपि क्षणिकोऽभवत् ॥
१२१६	भुवि जाग्रदवस्थेयं सर्वदा न भवेद्यदि । तदा प्रिय: स्वप्नदृष्टो मां वियुज्य न यास्पति
१२१७	मयि जाग्रति संयुज्य य: क्रूरो नाकरोत् प्रियम् । स्वप्नो परं समागत्य मां कुतो व्यथयत्यसौ ॥
१२१८	मत्स्वप्ने कामुक: प्राप्य स्कन्धमारुह्य वर्तते । निद्रान्ते पूर्ववत्सोऽयं मम मानसमाविशेत् ॥
१२१९	अदृश्यं स्वप्नवेलायां तथा जाग्रद्दशास्वपि । प्रियं प्रीतिमकुर्वन्तं स्मृत्वा खेदयुता: स्त्रिय: ॥
१२२०	'त्याक्तवाऽस्मान् नायक: प्रायादि' ति निन्दन्ति या: स्त्रिय: । अविर्भवन्तं स्वप्ने तं न निन्दन्ति हि ता: किमु ॥

अधिकार १२३. सायङ्कालदर्शनेन खेद:
१२२१	संयुज्याथ वियुक्तानां नारोणां कामुकै: सह । प्राणभुग्यमरूपस्त्वं सायङ्काल ! विभासि मे ॥
१२२२	सायंसन्ध्ये ! अयि भ्रान्ते ! खिन्ना त्वं दृश्यसेऽधुना । तव प्रियो मत्प्रियवद् दयाशून्योऽभवत् किमु?
१२२३	सुशीतला प्रसन्ना या सायं सन्ध्या पुरा बभै । सैवाद्य मम नैराश्यमृलकं खेदमातनोत् ॥
१२२४	प्रिये दूरं गते वध्यस्थलं घातकवत् स्वयम् । सायङ्काल: समागत्य मम प्राणान् हरत्ययम् ॥
१२२५	प्रात:कालेकृते कोऽयमुपकारो मया कृत: । सायङ्कालकृते कोऽयमपकारो मया कृत: ॥
१२२६	कामुकेन यदाऽहं तु न्यवसं प्रेमपूर्वकम् । सायङ्कालो व्यथां कुर्योदित्येतन्नाविदं पुरा ॥
१२२७	कामरोगाख्यकुसुमं प्रात: कोरकतां गतम् । मध्याह्ने पक्कतां प्राप्य सायं विकसति स्वयम् ॥
१२२८	सायङ्कालस्य तीक्ष्णस्य दूतो भूत्वा स्वयं किल । गोपहस्तगतो वेणुरायुधात्मा हिनस्ति माम् ॥
१२२९	चित्तक्षोभकरे तस्मिन् सायङ्काले समागते । यथाऽहं तद्वदन्येऽपि ग्रामीणा: खेदमाप्नुयु: ॥
१२३०	पत्युर्वियोगकालेऽपि स्थिता: प्राणा:, धनात्यये । गतं प्रियं विचिन्त्याद्य सायं निर्यान्ति देहत: ॥

अधिकार १२४. अवयवसौन्दर्यहानि:
१२३१	वियोगखेदं दत्वा मे दूरदेशं ययौ प्रिय: । तं स्मृत्वा रोदनान्नेत्रे पुष्पै: स्यातां जितेऽधुना ॥
१२३२	(Text missing.... missing...) करोदिति ॥
	वार्तामश्रुनिभान्नेत्रे विवर्णे वदत: किमु ॥
१२३३	पतिसंयोगसमये स्मन्धौ मोदेन वर्धितौ । कृशौ भूत्वाद्य विश्लेषं वोधयन्ताविव स्थितौ ॥
१२३४	स्कन्धौ नायकविश्लेषात् क्षीणौ शोभाविवर्जितौ । तदर्थ क्षीणहस्तभ्यां बभूवुर्वलयाश्‍च्युता: ॥
१२३५	स्कन्धौ विभ्रष्टवलयौ हीनशोभौ तथाविमौ । निर्दयस्य प्रियस्यास्य काठिन्यगुणमूचतु: ॥
१२३६	स्कन्धक्षयं ततो भ्रशं वलयानां निरोक्ष्य च । प्रियं निन्दन्ति कठिनं जना:, खिन्नस्ततोऽस्म्यहम् ॥
१२३७	हे चित्त ! भुजयो: कार्श्यं निर्दयाय प्रियाय मे । विनिवेद्य ततो जातं महत्त्वं प्राप्यतां त्वया ॥
१२३८	परिष्यवज्य प्रियं हस्तो यदा तु शिथिलीकृत: । तदा वलयहस्ताया: फालमासित्तु निष्प्रभम् ।
१२३९	आलिङ्गितायां कामिन्यां मध्ये वायुर्विशेद्यदि । तस्यास्तदा शीतनेत्रे स्यातां वैवर्ण्यसंयुते ॥
१२४०	प्रियाया: फालदेशस्थवैवर्ण्यं समुदीक्ष्य तु । तदीयनयनाक्रान्तवैवर्ण्यं प्राप खिन्नताम् ॥

अधिकार् १२५. मनस्येव कथनम्
१२४१	दु:खरूपामयं हन्तुमेकं भेषजमस्ति चेत् । हे चित्त ! सम्यगालेच्य न ब्रूया: किन्तु तत्तु मे ॥
१२४२	कामुके मयि चाप्रीते हे चित्त ! त्वं परं कुत: ? । स्मृत्वा तं दु:खमाप्नोषि भ्रान्तस्त्वं विजयी भवा ॥
१२४३	हे चित्त ! मय्युषित्वा त्वं स्मृत्वा तं खिद्यसे कुत: । खेदप्रद: प्रियो मां तु स्मृत्वा नायाति चान्तिकम् ॥
१२४४	हे मानस ! प्रियं (Text missing) ष्टुं मन्नेत्रे इमे नेत्रे त्वया साकं नीत्वा गच्छ तदन्तिकम् ॥
१२४५	कामुको वाञ्छितोऽस्माभि:, अस्मान्नासौ वृणेतु वा । हे चित्त ! कथमस्माभिरयं त्यक्तुं हि शक्यते ॥
१२४६	त्वत्प्रियस्त्वां वियुज्याथ मिलेद्यदि तदा पुन: । रतिं न कुरुषे धैर्यात् पश्चात्कुप्यसि हे मन: ! ॥
१२४७	सच्चित्त ! त्यज कामं वा लज्जां वा त्वं परित्यज । तदेतदुभयं सोढुमेकदा नैव शक्नुयाम् ॥
१२४८	वियोगसमये नाथो नाकरोत् प्रीतिमित्यत्: । खिन्नस्तमनुसृत्य त्वं चित्त ! यासि कुतो भ्रमात् ॥
१२४९	मन्मानस ! त्वयि सदा प्रिये तिष्ठति मामके । तमन्विष्य बहि: कस्मात् वृथा गच्छसि कुत्र वा ॥
१२५०	त्यक्त्वाऽस्मान् गतवन्तं तं प्रियं चित्ते निवेश्य । स्मृत्वा देह: कृशे भूत्वा शोभाविरहितोऽभवत् ॥

अधिकार १२६. धैर्यहानि:
१२५१	लज्जारूपार्गलोपेतं कवाटं धैर्यनामकम् । कामनामकुठारोऽय भिनत्ति शतधा किल ॥
१२५२	कामनात्मकवस्त्वेतत्, नूनं दाक्षिण्यवर्जितम् । यतो मदीयं चित्तं तद्रात्रावपि नियोजयेत् ॥
१२५३	काममन्तश्छादयित्तुं मदीयं प्रयते बहु । मामतीत्य तु तद्वेगात् निर्याति क्षुतवद्बहि: ॥
१२५४	धैर्यवानहमित्यासीदद्यावधि मतिर्मम् । किन्त्वद्यान्त: स्थित: कामो निष्क्रम्य प्राविशत् सभाम् ॥
१२५५	प्रियस्य विप्रयुक्तस्य पदानुगमनं विना । स्थातुं धैर्येण कामिन्यो न जानन्ति कदापि ता: ॥
१२५६	मद्गत: कामरोगोऽयमवाच्यमहिमान्वित: । विरक्तस्य प्रियस्यानुगमनं मे यतो मतम् ॥
१२५७	प्रिय: प्रेम्णा समागत्य कुर्यान्न: प्रार्थिनं यदि । तर्हि लज्जाभिधं वस्तु नैव ज्ञानं भवेन्मम ॥
१२५८	स्त्र्वर्तिधैर्यसंज्ञाकप्राकारस्य विभेदनम् । वञ्चकप्रियनम्रोक्तिरूपसैन्येन शक्यते ॥
१२५९	प्रिये समागते त्यक्त्वा तमन्यत्नागमं क्रुधा । मच्चित्ते तेन संयुक्ते त्वलभे तेन सङ्गमम् ॥
१२६०	अग्निलग्रवसातुल्यं प्रियलग्नं द्रवेन्मन: । तादृक्चित्तयुता नार्यो वियुक्ता: स्यु: कथं प्रियम् ॥

अधिकार १२७. कामुकयोरन्योन्यव्यसनम्
१२६१	प्रियगमपथं प्रेक्ष्य नेत्रे स्यातं च निष्प्रभे । गाताह्नां गणनात् स्त्रीणामङ्गुल्य: क्षीणतां गता: ॥
१२६२	त्यक्त्वा गतं प्रियं चाहं विस्मरेय यदि प्रिये ! । स्कन्धाभ्यां हीनशोभाभ्यां स्त्रस्ता: स्युर्वलयास्तदा ॥
१२६३	जयैषी धैर्यसाह्येन प्रियो देशान्तरं ययौ । अहमद्यापि जीवामि तदागमनकांक्ष्या ॥
१२६४	'अस्मान् विहाय गतवान् प्रत्येगच्छेत् प्रियोऽद्य स: । इति मत्वा मनो वृक्षशाखामास्थाय पश्यति ॥
१२६५	पश्येयं तु यथेच्छं तं प्रिये प्रत्यागते सति । तदा क्षीणभुजाभ्यां तु वैवर्ण्यमपयास्यति ॥
१२६६	एकदा मां समागच्छेत् मत्प्रिय:, तदनन्तरम् । दु:खव्याधिर्यथा नश्येत् पिबेयं तत्प्रभां तथा ॥
१२६७	नेत्रतुल्य: कामुको मे यद्यागच्छेन्मदन्तिकम् । आलिङ्गनमुत त्यागो सम्भोगो वा तदा भवेत् ॥
१२६८	समाप्तसङ्गरो राजा जयतात् शत्रुमण्डलम् । सपत्‍नीका वयं कुर्म: सायं सन्ध्यामलङ्कृताम् ॥
१२६९	प्रत्यागन्तुं यद्दिनं तु निर्दिशेत् प्रोषित: प्रिय: । वियुक्तायास्तदेकं तु दिनं सप्तदिनं भवेत् ॥
१२७०	भग्रचित्ता कामुकी सा जीवितान्तं व्रजेद्यदि । प्रियागमेन नो लाभ: संश्लेषो वा भवेत् कथम्? ॥

अधिकार् १२८. अभिज्ञाननिवेदनम्
१२७१	गुप्तेऽपि विषयेऽतीत्य निर्याते तव चक्षुषी । अन्तर्गतं रहस्यार्थमचिरान्मम वक्ष्यत: ॥
१२७२	वंशुतुल्यकरा या तु पूर्णसौन्दर्यशालिनी । तस्या प्रियायां लज्जाख्यस्त्रीधर्म: पूर्णतां गत: ॥
१२७३	आबद्धमणिरन्ध्रान्त:प्रसरत्सूत्रवद् ध्रुवम् । प्रियालावण्यमध्येऽपि स्यादभिज्ञानमुत्तमम् ॥
१२७४	प्रसूनकुट्‍मलान्त:स्थसौरभेण समं भुवि । कामिनीहास्यमध्येऽपि सूचना भाति काचन ॥
१२७५	मामुद्दिश्य तु कामिन्या सङ्केतो य: पुरा कृत: । स तु मद्यसनाधिक्यवारकौषधगार्भित: ॥
१२७६	प्रेमाधिक्येन चादौ यन्मेलनं, तदित: परम् । वियोगमूलकप्रेमत्यागचिह्ननिदर्शनम् ॥
१२७७	प्रिय: कायेन बद्धोऽपि विश्लेषं मनसा ययौ । ज्ञात्वेदं वलया: पूर्व मम हस्ताद्विनिस्सृता: ॥
१२७८	मां वियुज्य प्रिय: पूर्वदिन एव जगाम स: । मत्काये किन्तु वैवर्ण्यमभूत् सप्तदिनात्पुरा ॥
१२७९	स्वीयस्कन्धौ स्ववलयान् स्वपादौ यद्ददर्श सा । तदेतद् भाविविश्‍लेषनिरूप कनिदर्शनम् ॥
१२८०	कामरोगं स्वनेत्राभ्यामुक्तवा स्त्रीभिश्च याचनम् । भवेत् स्त्रीत्वगुणस्यापि स्त्रीत्वधर्मप्रकल्पनम् ॥

अधिकार १२९. संभोगत्वरा
१२८१	तुष्टिं दर्शनमात्रेण मोदं च स्मरणात् तत: । कामार्तो लभते लोके न सुरासेवकस्तथा ॥
१२८२	तालपादपवत् कामो वृद्धे सति विशेषत: । वियिगो यववत्स्वल्पोऽप्यकार्य: कामुकै: सह ॥
१२८३	वक्कृत्य (Text missing...... missing.........) अथापि तमदृष्ट्‍वा मे नेत्रे नावापतुर्मुदम् ॥
१२८४	वियुज्य तं प्रिय गन्तुमैच्छमादौ सखि प्रिये ! । मन्मनस्तत्त विस्मृत्य रन्तुं तेन सहागमत् ॥
१२८५	प्रिये दृष्टिं गते दोषान् तदीयान् विस्मराम्यहम् । अञ्जनालङ्कृतं नेत्रं शलाकां विस्मरेद्यथा ॥
१२८६	प्रिये दृष्टिपथं याते दोषस्तस्मिन्न दृश्यते । प्रियाऽदर्शनवेलायां गुणस्तस्मिन्न दृश्यते ॥
१२८७	बुध्वापि यत्‍नवैफल्यं विप्रलंभं करोति सा । प्रवाहाकर्षणगुणं ज्ञात्वाऽप्येनं विशेद्यता ॥
१२८८	सुरापानाद् भवेद्धानिरिति ज्ञात्वापि मानव: । हर्षात् पिबेद्यथा तद्वत् तव वक्ष: पुनर्वृणे ॥
१२८९	लोके कामसुखं पुष्पादपि मादवसम्युतम् । बुध्वा तत्त्वमिदं केचित्, लभन्ते फलमुत्तमम् ॥
१२९०	स्वयं पूर्व समागत्य परिष्वङ्ग च कांक्षती । यत्मया संगता तच्च विस्मृत्य कलुषीकृता ॥

अधिकार् १३०. मनसि निर्वेद:
१२९१	विस्मृत न: प्रियाधीनं वर्तते तस्य मानसम् । स्थित्वा त्वं मद्धशे चित्त ! न साह्यं कुरुषे मम ॥
१२९२	कामुको न वृणोत्यस्मानिति ज्ञात्वापि हे मन: । न स कुप्येदिति धिया त्वं प्रयासि तदन्तिकम् ॥
१२९३	मां विहाय यथेच्छं हि प्रयासि त्वं प्रियं प्रति । न सन्ति मित्राण्यार्तानामिति किं मन्यसे मन: ! ॥
१२९४	विप्रलम्भमकृत्वैव तेन भोगं तु वाञ्छसि । चित्त ! को वा त्वया सार्ध विचारं कर्तुमीहते ॥
१२९५	अप्राप्ते नायके तस्य प्राप्‍त्यर्थ, प्राप्‍त्यनन्तरम् । वियोगभीत्या चेत्येवं सर्वदा खिद्यते मन: ॥
१२९६	वियुक्तप्रियदोषाणां स्मरणावसरे सति । मां भक्षयति किं चित्तमितीव व्यसनं मम ॥
१२९७	विस्मर्तु कामुको येन मनसा नैव शक्यते । तादृङ्‍मूढमनोयोगात् लज्जां विस्मृतवत्यहम् ॥
१२९८	अप्रीतनायकोपेक्षा न युक्तेति विचिन्त्य तु । जीवनाशायुतं चित्तं सदा ध्यायति तद्‍गुणान्
१२९९	स्वस्य दु:खे समायाते स्वाधीनं स्वीयमानसम् । स्वस्मै साह्यं न कुर्याच्चेत् के वान्ये साह्यकारिण: ॥
१३००	स्वशस्थं स्वीयचित्तं बन्धुतां चेन्न पालयेत् । बन्धत्वपालनाभावो ह्यन्येषां युज्यते किल ॥

अधिकार १३१. विप्रलम्भ:
१३०१	वियुक्तकामुकप्राप्तदु:खं द्रष्टुमहं वृणं । तस्मात् तमपरिष्वज्य वियुक्ता भव मत्प्रिये ! ॥
१३०२	व्यर्थोऽमितवियोग: स्यात् लवणामितभोज्यवत् । मितो वियोग: स्वाद्य: स्यात् मितं च लवणं यथा ॥
१३०३	वियोगदु:खादुन्मोच्य य: स्त्रियं न परिष्वजेत् । दु:खितस्य पुनर्दु:खदात्रा तुल्पो भवेदयम् ॥
१३०४	गातां स्त्रियं समाश्वास्य मेलनं न क्रियेत् चेत् । स्वतो म्लानलतायास्तन्मूलविच्छेदवद्भवेत् ॥
१३०५	गुणशीलनराणां तु तद्धि लावण्यमुच्यते । कुसुमाक्ष्यङ्गनाचित्ते या विश्लेषविशेषता ॥
१३०६	विना संश्लेषविश्लेषौ काम: स्याद्रसवर्जित: । अतिपक्कापक्वफले दृश्येते विरसे यथा ॥
१३०७	किं संगमसुख पश्चात् स्यान्न वेति विचिन्तनात् । सुखमूलवियोगेऽपि दु:खमेकं प्रदृश्यते ॥
१३०८	अस्मत्कृते प्रिय: खिद्येदिति मत्वापि या प्रिया । न खिद्येत्तादृशस्त्रीणां निन्दया किं प्रयोजनम् ॥
१३०९	छायामाश्रित्य यत् तिष्ठेत् तज्जलं रससंयुतम् । प्रेमपूर्णनरै: साकं विप्रलम्भो रसप्रद: ॥
१३१०	वियोगेन कृशां नारीं यो निराकुरुते प्रिय: । तेनापि सङ्गं चित्तमाशया वाञ्छति ध्रुवम् ॥

अधिकार १३२. विप्रलम्भरहस्यम्
१३११	त्वद्वक्ष: सकलस्त्रीभि: स्वनेत्राभ्यां यथेच्छया । यतो दृष्‍ट्‍वाऽनुभूतं तत्, नाहं भोक्‍तुं वृणे प्रिये ! ॥
१३१२	दीर्घायुष्मानिति वच: क्षुतादौ कथ्यते जनै: । श्रोतुमाशीर्वचो मत्त: प्रिय: क्षुतमथाऽकरोत् ॥
१३१३	'प्रदर्शनार्थमन्यासां त्वयैतन्मण्डनं कृतम्' । इति मालाभूषिताङ्ग प्रियं दृष्‍ट्‍वा चुकोप सा ॥
१३१४	"सर्वस्मादप्यहं प्रीतिविशेषं त्वयि च न्यधाम्" । इति प्रियवच: श्रुत्वा का वाऽन्येति चुकोप सा ॥
१३१५	'इह जन्मनि विश्लेषो न स्यादि' त्यवदं प्रियाम् । 'भाविजन्मनि विश्लेषो भवेद्वे'त्यरुदत् प्रिया ॥
१३१६	'त्वं मया तु स्मृते' त्युक्त, 'विस्मृतस्य हि संस्मृति: । तेन मां विस्मृतोऽसि त्वमि'ति तत्याज मां प्रिया ॥
१३१७	क्षुतं कृतं मया, सद्य आशिषं प्राह मां प्रिया । 'कां स्मृत्वा क्षुतमायात' मिति क्रुद्धा रुरोद सा ॥
१३१८	'कां त्वां स्मृतवतीत्यंशो न ज्ञात: स्याद्यथा मया । तथा कर्तु क्षुतं रुद्रं र्वय'त्युक्त्वा रुरोद सा ॥
१३१९	वियोगेऽपि समाश्वास्य कृता प्रीता मया प्रिया । 'स्त्र्यन्तरेऽपि त्वया चेत्थं कृतमि'त्यरुदत् प्रिया ॥
१३२०	प्रियाङ्गशोभावैशिष्टयं सम्यक्पश्याम्यहं यदा । 'मय्यीक्षसे कया साम्यमि'ति क्रुद्धयेत् तदा प्रिया ॥

अधिकार १३३. विप्रलम्भसुखम्
१३२१	निर्दुष्टेन प्रियेणापि विप्रलम्भो भवेद्यति । तदस्मासु विशेषण प्रेमाधिक्यप्रदायकम् ॥
१३२२	विप्रलम्भेन सञ्जातमत्यल्पं व्ससनं भुवि । नायकप्रेमविच्छेदकारकं चापि सम्मतम् ॥
१३२३	जलं भुम्यं यथा शोलष्टं तथा स्निग्धप्रियै: सह । जाताद्वियोगादन्य: किं देवलोको भवेदिह ॥
१३२४	दृढभाविपरिष्वङ्गहेतुविश्लेषकर्मणि । मन्मनोभञ्जिका काचित् सेना सञ्जायते किल ॥
१३२५	अकारणं वियुक्तस्य कामिनीमृदुहस्तयो: । स्पर्शभाग्यविहीनस्य हर्ष: काश्चिद् भवेद् ध्रुवम् ॥
१३२६	कामुकस्य तु विश्लेष: संश्‍लेषादपि मोदद: । भुक्तं जीर्ण सुखं दद्यात् यथा वै भाविभोजनात् ॥
१३२७	पराजितो विप्रलम्भे य: स्यान म विजयी मत: । भाविसंश्‍लेषवेलायां तत्त्वमेतत् स्फुटं भवेत् ॥
१३२८	फालस्वेदकरं भोग कृत्वा या सुखमन्वभूत् । वियुज्यानया सुख तद्वत् किमह प्राप्नुयां पुन: ॥
१३२९	विप्रलम्भं पुन: शोभायुतेयं कुरुतात् प्रिया । सम्प्रार्थ्य  ?त् कोपशान्त्यै मम रात्रिर्विवर्धताम् ॥
१३३०	विप्रलम्भात् कामभोग: सुख प्राप्नोति भूतले । ततो जाताच्च संश्‍लेषात् विप्रलम्भ: सुखं व्रजेत् ॥

===========================================================